| Acute en posttraumatische stressstoornissen bij kinderen en adolescenten | meer kinderen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Acute en posttraumatische stressstoornissen zijn reacties op overweldigende traumatische gebeurtenissen die gepaard gaan met terugkerende, indringende herinneringen aan de gebeurtenis en emotionele gevoelloosheid en verhoogde spanning of alertheid (arousal). Kinderen hebben de neiging om herinneringen aan de gebeurtenis te vermijden. |
- de stoornis kan zich ontwikkelen nadat kinderen getuige zijn geweest van een gewelddadige gebeurtenis, zoals een aanval door een hond, een schietpartij op school, een ongeluk of een natuurramp.
- kinderen ervaren niet alleen de gebeurtenis opnieuw, maar ze kunnen zich ook emotioneel gevoelloos, extreem gespannen en nerveus voelen.
- de diagnose is gebaseerd op symptomen die optreden na een traumatische gebeurtenis.
- de behandeling bestaat uit psychotherapie, gedragstherapie en medicijnen.
(Zie ook Acute stressstoornis en Posttraumatische stressstoornis bij volwassenen).
Acute stress-stoornis begint meestal onmiddellijk na de traumatische gebeurtenis en duurt 3 dagen tot 1 maand.
Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) kan een voortzetting zijn van een acute stressstoornis of kan zich pas 6 maanden na de gebeurtenis ontwikkelen.
Stressstoornissen kunnen ontstaan nadat kinderen getuige zijn van of een ervaring hebben met een gebeurtenis die hun eigen leven of dat van anderen bedreigt. Tijdens de gebeurtenis voelen ze meestal intense angst, hulpeloosheid of afschuw. Deze gebeurtenissen omvatten gewelddaden, zoals kindermishandeling, schietpartijen op scholen, auto-ongelukken, aanvallen door een hond, verwondingen (vooral brandwonden), branden, oorlogen, natuurrampen (zoals orkanen, tornado's of aardbevingen) en sterfgevallen. Bij jonge kinderen is huiselijk geweld de meest voorkomende oorzaak. Niet alle kinderen die een ernstige traumatische gebeurtenis meemaken, ontwikkelen een stressstoornis.
Kinderen hoeven de traumatische gebeurtenis niet direct mee te maken. Ze kunnen een stressstoornis ontwikkelen als ze getuige zijn van een traumatische gebeurtenis (al is het maar door blootstelling aan de media) bij anderen of als ze horen dat er een traumatische gebeurtenis heeft plaatsgevonden bij een naast familielid.
Bepaalde factoren kunnen van invloed zijn op of kinderen een posttraumatische stressstoornis ontwikkelen en, als het zich ontwikkelt, hoe goed ze het doen. Deze factoren zijn onder andere:
- hoe ernstig de traumatische gebeurtenis was
- of er lichamelijke verwondingen zijn opgelopen tijdens de gebeurtenis
- wat het temperament van het kind is
- wat de sociale en economische status van het gezin is
- of het kind al eerder tegenslag heeft meegemaakt (zoals seksueel misbruik)
- hoe goed het gezin functioneert
- of het kind familieleden heeft met psychische stoornissen
- of het kind familie en sociale steun heeft
Symptomen
Symptomen van acute stressstoornis en posttraumatische stressstoornis lijken op elkaar en omvatten verschillende soorten symptomen.
Herbeleving van de gebeurtenis (intrusiesymptomen)
Kinderen kunnen de traumatische gebeurtenis opnieuw beleven terwijl ze wakker zijn (flashbacks) of slapen (als nachtmerries). Flashbacks worden meestal veroorzaakt door iets dat verband houdt met de oorspronkelijke gebeurtenis. Bijvoorbeeld, het zien van een hond kan een flashback veroorzaken bij kinderen die werden aangevallen door een hond. Tijdens een flashback kunnen kinderen doodsbang zijn en zich niet bewust zijn van hun omgeving. Ze kunnen tijdelijk het contact met de werkelijkheid verliezen en wanhopig proberen zich te verstoppen of te ontsnappen, waarbij ze doen alsof ze in groot gevaar zijn.
Minder dramatisch kunnen kinderen de gebeurtenis herbeleven in gedachten, mentale beelden of herinneringen, die niettemin zeer verontrustend zijn. Jonge kinderen kunnen de gebeurtenis vaak naspelen tijdens het spelen.
Vermijden van herinneringen (vermijdingssymptomen)
Kinderen kunnen voortdurend dingen vermijden - activiteiten, situaties of mensen - die hen aan het trauma herinneren. Ze kunnen zelfs proberen om gedachten, gevoelens of gesprekken over de traumatische gebeurtenis te vermijden. Meestal falen ze in hun pogingen om zich de gebeurtenis niet te herinneren.
Negatieve effecten op denken en stemming
Het gevoel emotioneel verdoofd te zijn of los te komen van hun lichaam komt vaak voor. Kinderen kunnen interesse verliezen in hun gebruikelijke activiteiten, zich terugtrekken van andere mensen en zich zorgen maken over doodgaan op jonge leeftijd.
Kinderen kunnen zich ook schuldig voelen, bijvoorbeeld omdat ze het overleefd hebben en anderen niet of omdat ze niets konden doen om de gebeurtenis te stoppen. Ze kunnen zich belangrijke details van de gebeurtenis niet of onjuist herinneren. Ze kunnen bijvoorbeeld denken dat ze er zelf verantwoordelijk voor waren.
Veranderingen in alertheid en reacties
Kinderen kunnen overdreven alert worden op waarschuwingssignalen van risico. Ze kunnen zich extreem gespannen voelen (hyperarousal genoemd), waardoor ze nerveus worden, zich niet kunnen ontspannen en snel schrikken.
Het is moeilijk om hun reacties onder controle te houden, wat kan leiden tot roekeloos gedrag of boze uitbarstingen. Ze kunnen moeite hebben om te ontspannen, in slaap te vallen of zich te concentreren.
Dissociatieve symptomen
Kinderen voelen zich los van hun lichaam alsof ze in een droom leven. Ze hebben ook het gevoel dat de wereld onwerkelijk is.
Diagnose
- geschiedenis van een traumatische gebeurtenis
- een bezoek aan een arts of gedragsdeskundige
- soms vragenlijsten over symptomen
De diagnose van een stressstoornis is gebaseerd op een geschiedenis van een angstaanjagende, gruwelijke traumatische gebeurtenis gevolgd door karakteristieke symptomen.
Om de diagnose acute stressstoornis of posttraumatische stressstoornis te kunnen stellen, moeten de symptomen substantieel leed veroorzaken of kinderen verhinderen normaal te functioneren.
Een acute stressstoornis wordt gediagnosticeerd als de symptomen 3 dagen tot 1 maand duren. De diagnose posttraumatische stressstoornis wordt gesteld als de symptomen langer dan 1 maand duren.
Behandeling
- psychotherapie
- gedragstherapie
- soms medicijnen
Ondersteunende psychotherapie kan helpen. Traumagerichte therapie is een specifieke benadering van therapie die erkent en benadrukt hoe de traumatische ervaring het mentale, gedrags-, emotionele, fysieke en spirituele welzijn van een kind beïnvloedt. Therapeuten stellen kinderen gerust dat hun reactie gerechtvaardigd is, maar moedigen hen aan om hun herinneringen onder ogen te zien (als een vorm van exposuretherapie). Blootstellingstherapie, een vorm van gedragstherapie, kan worden gebruikt om kinderen systematisch ongevoelig te maken voor situaties waardoor ze de gebeurtenis opnieuw ervaren.
Met kinderen met een acute stressstoornis gaat het meestal beter dan met kinderen met een posttraumatische stressstoornis, maar kinderen met beide stoornissen hebben baat bij een vroegtijdige behandeling.
Een type antidepressivum dat selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) wordt genoemd, kan sommige symptomen helpen verlichten.
Wist u dat...
|
Bronnen: