| Aandoeningen bij ouderen | meer ouderen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Sommige aandoeningen komen bijna uitsluitend voor bij ouderen. (Zie ook Overzicht van veroudering.) Ze worden soms geriatrische syndromen genoemd (geriatrie verwijst naar de medische zorg voor ouderen).
Andere aandoeningen komen voor bij mensen van alle leeftijden, maar kunnen bij ouderen andere symptomen of complicaties veroorzaken. Hieronder volgen enkele voorbeelden:
- traag werkende schildklier (hypothyreoïdie): Jongere mensen komen meestal aan in gewicht en voelen zich futloos. Bij ouderen kan het eerste of belangrijkste symptoom verwarring zijn.
- overactieve schildklier (hyperthyreoïdie): Jongere mensen worden meestal prikkelbaar en vallen af. Ouderen kunnen daarentegen slaperig, teruggetrokken, depressief en verward worden.
- depressie: Jongere mensen worden meestal huilerig, teruggetrokken en merkbaar ongelukkig. Oudere volwassenen lijken soms niet ongelukkig. In plaats daarvan worden ze verward, vergeetachtig en lusteloos, verliezen ze hun interesse in hun gebruikelijke activiteiten of lijken ze eenzaam.
- hartaanval: Jongere mensen hebben meestal pijn op de borst. Oudere volwassenen hebben mogelijk geen pijn op de borst, maar kunnen wel moeite hebben met ademhalen of buikpijn hebben. Ze kunnen overvloedig zweten, zich plotseling moe voelen, flauwvallen of verward raken.
- buikperforatie: Een orgaan in het spijsverteringskanaal, zoals de maag of de darm, scheurt (perforeert) soms, wat een ernstige infectie in de buikholte veroorzaakt. Jongere mensen hebben meestal ernstige buikpijn en koorts, en de buik voelt strak aan. Oudere volwassenen hebben daarentegen mogelijk geen van deze symptomen. In plaats daarvan kunnen ze verward raken of zich erg zwak voelen.
De verwarring die deze aandoeningen bij oudere volwassenen veroorzaken, wordt vaak verward met dementie.
Oudere volwassenen hebben vaak meer dan één aandoening tegelijk. Elke aandoening kan de andere beïnvloeden. Zo kan depressie dementie verergeren en kan een infectie diabetes verergeren.
Aandoeningen hebben echter niet meer dezelfde verwoestende of invaliderende gevolgen voor ouderen als vroeger. Aandoeningen die vroeger vaak tot de dood leidden bij ouderen, zoals hartaanvallen, heupfracturen en longontsteking, kunnen tegenwoordig vaak worden behandeld en onder controle worden gehouden. Met behandeling kunnen veel mensen met chronische aandoeningen, zoals diabetes, nieraandoeningen en coronaire hartziekte, functioneel, actief en onafhankelijk blijven.
| Ziekte of aandoening | Omschrijving |
| ouderdoms vergeetschtigheid | verminderend geheugen |
| ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie | hersenaandoeningen die leiden tot progressief verlies van het geheugen en van andere verstandelijke functies |
| ziekte van Parkinson | langzaam verlopende progressieve, degeneratieve hersenaandoening die leidt tot bevingen, spierverstijving, moeite met bewegen en instabiele houding |
| hypothyreoïdie | schildklier werkt te traag en produceert te weinig schildklierhormoon, wat uiteindelijk kan leiden tot bloedarmoede, een lage lichaamstemperatuur en hartfalen |
| aorta-aneurysma | verwijding van de aortawand die kan scheuren en zonder behandeling tot de dood kan leiden |
| monoklonale gammopathieën | een groep uiteenlopende aandoeningen waarbij abnormale woekering van één celtype leidt tot grote hoeveelheden van een bepaald type immunoglobuline |
| atrofische urethritis en vaginitis | dunner worden van het weefsel van plasbuis en vagina, wat een branderig gevoel bij urineren en pijn bij geslachtsgemeenschap kan veroorzaken |
| artrose | afbraak van het kraakbeen dat de gewrichten bekleedt, wat pijn veroorzaakt; begint op middelbare leeftijd |
| doorliggen (decubitus) | beschadiging van de huid als gevolg van langdurige druk |
| osteoporose | verlies van kalk uit de botten, waardoor de botten poreuzer worden en gemakkelijker kunnen breken |
| grijze staar (cataract) | ooglenstroebeling waardoor het gezichtsvermogen afneemt |
| glaucoom | verhoging van de druk in een van de oogkamers, waardoor het gezichtsvermogen kan afnemen en blindheid kan ontstaan; begint doorgaans op middelbare leeftijd |
| prostaatkanker | een vorm van kanker van de prostaat |
| goedaardige prostaathypertrofie | vergroting van de prostaat waardoor de urine-uitstroom wordt bemoeilijkt |
| urine-incontinentie | onvermogen om de urine op te houden |
| chronische lymfatische leukemie | een vorm van leukemie |
| gordelroos (herpes zoster) | een opflakkering van het slapende waterpokkenvirus, die leidt tot huiduitslag en langdurig pijn kan veroorzaken |
| diabetes type 2 (ouderdomsdiabetes) | een vorm van diabetes waarbij behandeling met insuline niet altijd noodzakelijk is; begint doorgaans op middelbare leeftijd |
| cerebrovasculair accident (CVA) | afsluiting van of bloeding vanuit een bloedvat in de hersenen die leidt tot zwakte, gevoelsverlies, spraakproblemen of andere neurologische problemen |
|
Op zoek naar de fontein van de eeuwige jeugd Iedereen wil weten hoe hij jong kan blijven en langer kan leven. Onderzoekers kijken naar genen, cellen, hormonen, eetpatronen en andere factoren om aanwijzingen te vinden over wat veroudering veroorzaakt en hoe dit kan worden voorkomen of vertraagd. Onderzoek heeft drie strategieën geïdentificeerd die mensen kunnen helpen langer te leven:
Mensen die bewegen zijn gezonder dan mensen die dat niet doen. Bewegen heeft veel bewezen gezondheidsvoordelen: het verbeteren en behouden van het vermogen om dagelijkse activiteiten uit te voeren, het behouden van een gezond gewicht en het helpen voorkomen of uitstellen van aandoeningen zoals coronaire hartziekte, kanker, diabetes, cognitieve achteruitgang en vroegtijdig overlijden. Duursporten (bijv. wandelen, fietsen, dansen, zwemmen, low-impact aerobics) hebben veel bewezen gezondheidsvoordelen voor ouderen. Spierversterkende oefeningen hebben ook bewezen voordelen. Trainingsprogramma's die intensiever zijn dan wandelen, kunnen een combinatie van 4 soorten oefeningen omvatten.
Afhankelijk van de medische toestand en het fitnessniveau van de persoon, moeten mensen activiteiten kunnen kiezen die ze leuk vinden, maar moeten ze worden aangemoedigd om alle 4 soorten oefeningen op te nemen. Mensen die een vetarm dieet volgen met veel fruit en groenten zijn gezonder dan mensen die meer vet en zetmeel eten. Ook lijken mensen die in mediterrane landen wonen en een zogenaamd mediterraan dieet volgen, langer te leven. Dit dieet wordt over het algemeen als gezonder beschouwd dan het Noord-Europese en Amerikaanse dieet, omdat het meer volkoren granen, fruit, groenten, peulvruchten, noten en vis bevat en minder rood vlees. Bovendien is olijfolie de belangrijkste bron van vet. Olijfolie bevat veel vitamines en is enkelvoudig onverzadigd in plaats van verzadigd. Enkelvoudig onverzadigde vetten verhogen het cholesterolgehalte niet op dezelfde manier als verzadigde vetten. Er zijn aanwijzingen dat een mediterraan dieet het aantal hartaanvallen, beroertes, sterfgevallen door hart- en vaatziekten en het ontstaan van diabetes vermindert. Daarom raden de meeste deskundigen aan om dit dieet te volgen. (Te weinig calorieën, eiwitten of voedingsstoffen consumeren brengt echter gezondheidsrisico's met zich mee die de kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden of ernstigere gevolgen kunnen hebben (zoals verlies van spierweefsel, een aandoening die sarcopenie wordt genoemd). Mensen moeten voldoende voedingsstoffen consumeren, maar niet te veel.) Een levenslang caloriearm dieet volgen kan leiden tot een langer leven, mogelijk omdat het de stofwisseling van het lichaam vertraagt, het aantal bepaalde schadelijke stoffen in het lichaam vermindert, of beide. Deze schadelijke stoffen, vrije radicalen genaamd, zijn bijproducten van de normale activiteit van cellen. De schade die vrije radicalen aan cellen toebrengen, wordt verondersteld bij te dragen aan veroudering en aandoeningen zoals coronaire hartziekte en kanker. Er zijn echter geen studies gedaan bij mensen om te testen of een caloriearm dieet het leven kan verlengen. Deze drie strategieën zouden voor de meeste mensen een grote verandering in levensstijl vereisen. Daarom zoeken veel mensen naar andere, minder veeleisende manieren om veroudering te voorkomen of te vertragen. Ze zoeken bijvoorbeeld naar andere manieren om vrije radicalen te bestrijden. Stoffen die antioxidanten worden genoemd, kunnen vrije radicalen neutraliseren en in theorie helpen om schade aan cellen te voorkomen. Vitamine C en E zijn antioxidanten. Sommige mensen nemen daarom grote hoeveelheden van deze vitamines als supplement in, in de hoop het verouderingsproces te vertragen. Andere antioxidanten, zoals bètacaroteen (een vorm van vitamine A), worden soms als supplement ingenomen. In theorie is het gebruik van antioxidanten om veroudering tegen te gaan logisch. Artsen realiseren zich nu echter dat het lichaam vrije radicalen soms op een gunstige manier gebruikt, bijvoorbeeld als onderdeel van het immuunsysteem. Er zijn dus ook redenen om aan te nemen dat het innemen van grote hoeveelheden antioxidanten niet nuttig is, en er zijn aanwijzingen dat hoge doses vitamine E en soms bètacaroteen schadelijk kunnen zijn. In ieder geval heeft geen enkel onderzoek aangetoond dat antioxidanten in de vorm van supplementen veroudering voorkomen of vertragen. Er zijn ook directe aanwijzingen dat antioxidanten in de vorm van supplementen geen bescherming bieden tegen aandoeningen zoals een hartaanval, beroerte of kanker, en evenmin de levensduur verlengen. Bovendien is niet bewezen dat dergelijke supplementen onschadelijk zijn. De niveaus van sommige hormonen nemen af naarmate mensen ouder worden. Daarom proberen mensen soms veroudering te vertragen of te remmen door supplementen met deze hormonen in te nemen. Voorbeelden hiervan zijn testosteron, oestrogeen, DHEA (dehydroepiandrosteron), menselijk groeihormoon en melatonine. Er is echter geen bewijs dat hormonale supplementen enig effect hebben op veroudering, en sommige ervan hebben bekende risico's. Bovendien zijn sommige deskundigen van mening dat een afname van bepaalde hormoonspiegels het leven juist kan verlengen door het metabolisme van het lichaam te vertragen. Sommige mensen geloven dat oosterse praktijken, zoals yoga, tai chi en qigong, het leven kunnen verlengen. Deze praktijken zijn gebaseerd op het principe dat gezondheid betrekking heeft op de hele persoon (fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel) en op het evenwicht in het lichaam. De praktijken kunnen bestaan uit ontspanning, ademhalingstechnieken, voeding en meditatie, maar ook uit lichaamsbeweging. Ze zijn veilig voor oudere volwassenen en zorgen er waarschijnlijk voor dat ze zich beter voelen. Maar of deze praktijken het leven verlengen, is moeilijk te bewijzen. |
Bronnen: