| Exhibitionistische stoornis | meer psychisch |
| Exhibitionisme | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Exhibitionisme is het blootstellen van de genitaliën om seksueel opgewonden te raken of een sterk verlangen om door andere mensen te worden waargenomen tijdens seksuele activiteit. Een exhibitionistische stoornis houdt in dat men handelt naar exhibitionistische verlangens of fantasieën, of dat men van streek is of niet kan functioneren vanwege die verlangens en fantasieën. |
- de meeste exhibitionisten hebben geen exhibitionistische stoornis
- artsen stellen een exhibitionistische stoornis vast als mensen zich erg overstuur voelen of minder goed kunnen functioneren vanwege hun gedrag, of als ze hun driften hebben uitgeoefend met een persoon die daar geen toestemming voor heeft gegeven
- de behandeling, die meestal begint nadat exhibitionisten zijn gearresteerd, bestaat uit psychotherapie, steungroepen en bepaalde antidepressiva
Exhibitionisme is een vorm van parafilie.
Parafilie is een term uit de psychiatrie voor een groep seksuele afwijkingen waarbij het erotische contact met een gelijkwaardige
partner niet volstaat om seksuele opwinding en orgasme te bereiken.
Exhibitionisten (meestal mannen) geven hun genitaliën bloot, meestal aan nietsvermoedende vreemden, en raken daarbij seksueel opgewonden. Ze kunnen zich bewust zijn van hun behoefte om de onwillige toeschouwer te verrassen, shockeren of imponeren. Het slachtoffer is bijna altijd een vrouw of een kind van een van beide geslachten. Er wordt bijna nooit daadwerkelijk seksueel contact gezocht, dus exhibitionisten plegen zelden verkrachting.
Hoewel de werkelijke prevalentie van exhibitionistische stoornis onbekend is, is het ongeveer 2 tot 4% bij mannen en lijkt het veel lager te zijn bij vrouwen.
Exhibitionisme begint meestal tijdens de adolescentie, maar soms vindt de eerste daad plaats tijdens de preadolescentie of op middelbare leeftijd. De meeste exhibitionisten zijn getrouwd, maar het huwelijk is vaak problematisch.
Ongeveer 30% van de mannelijke zedendelinquenten die worden gearresteerd zijn exhibitionisten. Ze hebben de neiging om te volharden in hun gedrag. Ongeveer 20 tot 50% wordt opnieuw gearresteerd.
Het blootstellen van geslachtsdelen aan nietsvermoedende vreemden voor seksuele opwinding is zeldzaam bij vrouwen. Vrouwen hebben andere gelegenheden om zich bloot te geven: zich provocerend kleden (wat steeds meer als normaal wordt geaccepteerd) en verschijnen in verschillende media en amusementsgelegenheden. Deelname aan deze gelegenheden vormt op zichzelf geen psychische stoornis.
Voor sommige mensen uit exhibitionisme zich in een sterk verlangen om andere mensen naar hun seksuele handelingen te laten kijken. Zulke mensen willen gezien worden door een toestemmend publiek, in plaats van mensen te verrassen. Mensen met deze vorm van exhibitionisme kunnen pornografische films maken of entertainers voor volwassenen worden. Ze zijn zelden overstuur of gestoord door hun verlangen en hebben dus mogelijk geen psychische stoornis.
De meeste mensen met exhibitionistische neigingen hebben geen stoornis.
Exhibitionisten kunnen een gelijktijdig bestaande persoonlijkheidsstoornis (meestal antisociaal) of gedragsstoornis hebben.
Diagnose
- evaluatie door een arts, gebaseerd op standaard psychiatrische diagnostische criteria
Artsen stellen de diagnose exhibitionistische stoornis wanneer
- mensen zijn herhaaldelijk en intens opgewonden geraakt door het blootstellen van hun genitaliën of door geobserveerd te worden door andere mensen tijdens seksuele activiteit, en de opwinding heeft zich geuit in fantasieën, intense driften of gedragingen
- als gevolg hiervan voelen mensen zich erg overstuur of zijn ze minder goed in staat om goed te functioneren (op het werk, in hun gezin of in de omgang met vrienden), of hebben ze hun driften uitgeoefend met een persoon die geen toestemming heeft gegeven
- ze hebben de aandoening al 6 maanden of langer
Bij de diagnose exhibitionistische stoornis geeft de arts ook aan of de persoon seksueel wordt opgewonden door het blootstellen van zijn of haar geslachtsdelen aan prepuberale kinderen, of lichamelijk volwassen personen, of beide.
Behandeling
- psychotherapie en steungroepen
- bepaalde antidepressiva
- soms andere medicijnen
De behandeling van exhibitionistische stoornis begint meestal nadat exhibitionisten gearresteerd zijn. De behandeling bestaat uit psychotherapie, steungroepen en antidepressiva die selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI's) worden genoemd.
Als SSRI's niet werken, kunnen medicijnen worden gebruikt die de geslachtsdrift veranderen en het testosteronniveau verlagen. Deze medicijnen omvatten leuprolide en medroxyprogesteronacetaat. Mensen moeten geïnformeerde toestemming geven voor het gebruik van deze medicijnen en artsen voeren periodiek bloedtesten uit om de effecten van de medicijnen op de lever te controleren, evenals andere testen (waaronder botdichtheidstesten en bloedtesten om de testosteronspiegel te meten.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 30 september 2023 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |