Amfetaminen meer speciale onderwerpen  
  Speed, Adam

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Amfetamines zijn stimulerende drugs die gebruikt worden om bepaalde medische aandoeningen te behandelen, maar zijn ook onderhevig aan misbruik.

  • amfetaminen verhogen de alertheid, verbeteren de lichamelijke prestaties en veroorzaken euforie en een gevoel van welbehagen
  • amfetaminen onderdrukken de eetlust en sommige mensen misbruiken amfetaminen om gewicht te verliezen
  • een overdosis kan leiden tot extreme agitatie, delirium, en een levensbedreigende hoge lichaamstemperatuur, hartaanval of beroerte
  • met urinetests kunnen de meeste amfetaminen worden opgespoord
  • bij een overdosis bestaat de behandeling uit kalmerende middelen, bloeddrukverlagende medicijnen en soms een koelbehandeling

Amfetaminen omvatten de drug amfetamine en zijn vele varianten zoals methamfetamine (speed of crystal meth) en methyleendioxymethamfetamine (MDMA, ecstasy, of Adam). Methamfetamine is de meest gebruikte amfetamine in de Verenigde Staten. Het gebruik van MDMA neemt in populariteit toe. Amfetaminen worden meestal via de mond ingenomen, maar kunnen ook worden gesnoven, gerookt of geïnjecteerd.

Omdat sommige amfetaminen op grote schaal worden gebruikt als behandeling voor aandachtstekortstoornis/hyperactiviteitstoornis, zwaarlijvigheid en narcolepsie, is er een kant-en-klaar aanbod dat voor illegaal gebruik kan worden aangewend. Sommige amfetaminen zijn niet goedgekeurd voor medisch gebruik en worden illegaal geproduceerd en gebruikt.

Sommige amfetaminegebruikers zijn depressief en zoeken de stemmingsverbeterende effecten van deze stimulerende middelen om de depressie tijdelijk te verlichten. Anderen gebruiken ze tijdens energieke activiteiten. Amfetaminen zorgen ervoor dat er meer dopamine vrijkomt in de hersenen. (Dopamine is een neurotransmitter, een stof die zenuwcellen helpt communiceren). Dit effect is de waarschijnlijke oorzaak van de stemmingsverhoging. MDMA verschilt van andere amfetaminen doordat het ook de heropname van serotonine (een andere neurotransmitter) in de hersenen verstoort. Amfetaminegebruikers ontwikkelen vaak een afhankelijkheid, die vaak wordt aangeduid als een stoornis in het gebruik van drugs.

Symptomen
Amfetaminegebruik veroorzaakt zowel onmiddellijke als langetermijnsymptomen.

  • onmiddellijke effecten

Hieronder volgen enkele onmiddellijke effecten van amfetaminegebruik:

  • verhoogde alertheid
  • verminderde vermoeidheid
  • verhoogde concentratie
  • verminderde eetlust
  • verbeterde fysieke prestaties

Amfetaminen kunnen een gevoel van welbehagen, euforie en verlies van remmingen teweegbrengen. Mensen gaan ook overvloedig zweten en hun pupillen worden verwijd.

Bij excessief gebruik (misschien gedurende meerdere dagen) treedt uiteindelijk extreme uitputting op en is er behoefte aan slaap.

  • overdosis

Hoge doses (overdosering) verhogen de bloeddruk en de hartslag. Deze verhogingen kunnen levensbedreigend zijn. Mensen kunnen extreem paranoïde, gewelddadig en oncontroleerbaar worden.

Mensen kunnen delirant worden. Hartaanvallen zijn voorgekomen, zelfs bij gezonde jonge sporters. De bloeddruk kan zo hoog worden dat een bloedvat in de hersenen scheurt, met een beroerte tot gevolg. Andere effecten zijn duizeligheid, misselijkheid, overgeven, diarree, toevallen en een levensbedreigende hoge lichaamstemperatuur (hyperthermie).

  • langetermijneffecten

Mensen die gewoonlijk amfetaminen gebruiken, ontwikkelen snel tolerantie als onderdeel van afhankelijkheid. Ze moeten steeds meer gebruiken om hetzelfde effect te krijgen. De hoeveelheid die uiteindelijk wordt gebruikt, kan meer dan een veelvoud van de oorspronkelijke dosis zijn. De meeste mensen die gedurende enkele dagen of weken zeer hoge doses gebruiken, raken verward en psychotisch, omdat amfetaminen ernstige angst, paranoia en een vervormd gevoel van de werkelijkheid kunnen veroorzaken.

Psychotische reacties zijn onder andere het horen en zien van dingen die er niet zijn (auditieve en visuele hallucinaties) en valse overtuigingen (waanideeën), zoals het gevoel onbeperkte macht te hebben (almacht) of vervolgd te worden (paranoia). Het geheugen kan worden aangetast. Verwarring, geheugenverlies en waanideeën kunnen maandenlang aanhouden. Hoewel deze effecten bij elke gebruiker kunnen optreden, zijn mensen met een psychische stoornis, zoals schizofrenie, er kwetsbaarder voor.

Methamfetaminegebruikers hebben een hoge graad van tandenknarsen (bruxisme) en ernstig tandbederf dat vele tanden aantast. De oorzaken zijn onder andere verminderde speekselvorming, bijtende stoffen in de rook en slechte mondhygiëne, de zogenaamde "meth-mond".

  • ontwenningsverschijnselen

Wanneer plotseling wordt gestopt met amfetamine, variëren de symptomen. Mensen die afhankelijk zijn van amfetaminen worden moe of slaperig - een effect dat tot 2 of 3 dagen na het stoppen met de drug kan aanhouden. Als gevolg daarvan lopen ze meer kans om gewond te raken.

Sommige mensen zijn extreem angstig en rusteloos, en sommigen, vooral degenen met een neiging tot depressie, worden depressief als ze stoppen. Zij kunnen suïcidaal worden, maar hebben dan enkele dagen geen energie meer voor een zelfmoordpoging.

Diagnose

  • evaluatie door een arts
  • een geschiedenis van amfetaminegebruik

Artsen baseren de diagnose op symptomen bij mensen van wie bekend is dat ze amfetaminen hebben gebruikt. Als de diagnose onduidelijk is, kan urineonderzoek worden gedaan, maar het is mogelijk dat methamfetamine en methylfenidaat (een stimulerend middel dat verwant is aan amfetaminen) daarmee niet worden opgespoord.

Andere tests, zoals elektrocardiografie, computertomografie en bloedonderzoek, kunnen worden gedaan om te controleren op complicaties.

Behandeling
Na een overdosis kan de behandeling bestaan uit:

  • kalmerende middelen
  • bloeddrukverlagende medicijnen
  • koeling voor hyperthermie (gevaarlijk hoge lichaamstemperatuur)
  • behandeling van depressie en zelfmoordneigingen tijdens de ontwenningsperiode
  • cognitieve gedragstherapie om terugval te voorkomen

Benzodiazepinen (een groep kalmerende geneesmiddelen), zoals lorazepam, worden intraveneus toegediend aan mensen met ernstige symptomen zoals hoge bloeddruk, extreme agitatie of epileptische aanvallen.

Medicijnen tegen hoge bloeddruk, zoals labetalol of hydralazine, worden intraveneus toegediend als de bloeddruk hoog blijft.

Koelbehandelingen, zoals het natmaken van de patiënt en het blazen van lucht over de huid of het gebruik van speciale koeldekens, kunnen nodig zijn om hyperthermie te corrigeren.

Tijdens het afkicken van drugs kan het nodig zijn langdurige gebruikers in het ziekenhuis op te nemen om ze te kunnen observeren op suïcidaal gedrag. Antidepressiva kunnen worden gegeven als de depressie aanhoudt. Anders is er over het algemeen geen behandeling nodig voor mensen die ontwenning ervaren.

Cognitieve gedragstherapie (een vorm van psychotherapie) helpt sommige mensen om vrij te blijven van amfetaminen.

Bronnen:

Laatste wijziging: 5 januari 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina