DEET

Het onderstaande is de vertaling van de Engelstalige wiki, die is veel uitgebreider dan de Nederlandstalige.
Voor referenties zie de Engelstalige pagina.

Wat is het?
N,N-Diethyl-meta-toluamide, ook DEET of diethyltoluamide genoemd, is het meest gebruikte actieve bestanddeel in insectenwerende middelen. Het is een lichtgele olie die bedoeld is om op de huid of kleding te worden aangebracht en bescherming biedt tegen muggen, teken, vlooien, zuigwormen, bloedzuigers en vele bijtende insecten.

Geschiedenis
DEET werd in 1944 ontwikkeld door Samuel Gertler van het Ministerie van Landbouw van de Verenigde Staten voor gebruik door het Amerikaanse leger, na hun ervaring met oorlogsvoering in de jungle tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het werd oorspronkelijk getest als een pesticide op landbouwvelden, en werd in 1946 militair en in 1957 civiel gebruikt. Het werd gebruikt in Vietnam en Zuidoost-Azië.

In zijn oorspronkelijke vorm, bekend als "insectensap", was de toepassingsoplossing samengesteld uit 75% DEET en 25% ethanol. Later werd een nieuwe versie van het afweermiddel ontwikkeld door het Amerikaanse leger en de USDA. Deze incarnatie bestond uit DEET en een mengsel van polymeren die de afgifte verlengden en de verdampingssnelheid verminderden. Deze toepassing met verlengde afgifte werd in 1991 door het Environmental Protection Agency geregistreerd.

Mechanisme en werkzaamheid
Historisch werd aangenomen dat DEET werkte door het blokkeren van de olfactorische receptoren van insecten voor 1-octen-3-ol, een vluchtige stof die voorkomt in menselijk zweet en adem. De heersende theorie was dat DEET de zintuigen van het insect effectief "verblindt" of "verwart", zodat het bijt-/voedingsinstinct niet wordt opgewekt door de chemicaliën die aanwezig zijn in het zweet en de adem van mensen of andere dieren. DEET lijkt geen invloed te hebben op het vermogen van het insect om kooldioxide te ruiken, zoals eerder werd vermoed.

Recent bewijs met Anopheles gambiae muggen suggereert dat DEET niet direct de reukreceptoren remt, maar in plaats daarvan de vluchtigheid vermindert van de geurstoffen waartoe ze worden aangetrokken. Door het verminderen van de vluchtigheid van de geur, functioneert DEET om het vermogen van vluchtige geurstoffen op de huid te "maskeren" om reukneuronen te activeren en muggen aan te trekken. Een studie met volwassen Anopheles gambiae muggen vond geen activering van olfactorische receptor neuronen door DEET. Gedragstesten met Anopheles gambiae muggen gaven aan dat DEET geplaatst op vijf centimeter van een rustende mug de mug niet afstootte. Deze gegevens suggereren dat een olfactorische functie van DEET is om de aantrekking te verminderen.

Daarentegen blijkt uit gegevens met Culex quinquefasciatus muggen dat DEET kan dienen als een echt afweermiddel, in die zin dat Culex muggen een intense afkeer hebben van de geur van de chemische stof. Er is een type olfactorisch receptor neuron in speciale antennale sensilla van muggen geïdentificeerd dat wordt geactiveerd door DEET, evenals door andere bekende insectenwerende middelen zoals eucalyptol, linalool, en thujone. Bovendien, in een gedragstest, had DEET een sterke afstotende activiteit in afwezigheid van lichaamsgeur lokstoffen zoals 1-octen-3-ol, melkzuur, of kooldioxide. Zowel vrouwelijke als mannelijke muggen vertoonden dezelfde reactie.

Het bewijs over muggensoorten heen suggereert dat antropofiele muggen (zoals Anopheles gambiae, Culex quinquefasciatus, en Aedes aegypti) verschillend kunnen reageren op DEET geuren. Uit een studie uit 2010 bleek dat Aedes aegypti-muggen snel kunnen evolueren en gemakkelijk een ongevoeligheid voor DEET kunnen erven. Deze ongevoeligheid wordt geleverd door een nog onbekend dominant gen dat resistentie kan verlenen, zelfs als de eigenschap slechts van één ouder wordt geërfd.

Een structuurstudie uit 2011 (PDB: 3N7H) toonde aan dat DEET bindt aan Anopheles gambiae odorant binding protein 1 (AgamOBP1) met hoge vormcomplementariteit, wat suggereert dat AgamOBP1 een moleculair doelwit is van DEET en wellicht andere afweermiddelen. Momenteel hebben verschillende studies zich gericht op de ontwikkeling van nieuwe bio-geïnspireerde afweermiddelen tegen muggen met als uitgangspunt de DEET-structuur gecomplexeerd met AgamOBP1.

Een studie uit 2013 suggereert dat muggen na een eerste blootstelling ten minste tijdelijk het afstotende effect van DEET kunnen overwinnen of zich eraan kunnen aanpassen, wat een niet-genetische gedragsverandering vertegenwoordigt. Deze observatie, indien geverifieerd, heeft belangrijke implicaties voor hoe de effectiviteit van afweermiddelen moet worden beoordeeld.

Een studie uit 2019 gaf aan dat neuronen op de tarsi (voeten) van Aedes aegypti muggen reageren op DEET, en deze reactie stoot muggen af bij contact. Deze gegevens wijzen erop dat DEET functioneert als een contactafweermiddel.

Concentraties
De concentratie van DEET in producten kan variëren van minder dan 10 procent tot bijna 100 procent. Concentraties van 10 tot 30 procent worden aanbevolen voor zuigelingen en kinderen. DEET mag niet worden gebruikt bij kinderen jonger dan 2 maanden.

DEET wordt vaak verkocht en gebruikt in spray of lotion in concentraties tot 100%. Consumer Reports vond een directe correlatie tussen de DEET-concentratie en het aantal uren bescherming tegen insectenbeten. 100% DEET bleek tot 12 uur bescherming te bieden, terwijl verschillende formuleringen met een lagere concentratie DEET (20-34%) 3-6 uur bescherming boden. Ander onderzoek heeft de effectiviteit van DEET bevestigd. De Centers for Disease Control and Prevention beveelt 30-50% DEET aan om de verspreiding van ziekteverwekkers die door insecten worden overgebracht te voorkomen.

Uit een onderzoek uit 2008 bleek dat hogere concentraties DEET een beter vermogen hebben om insecten door stof heen af te weren.

Effecten op de gezondheid
Uit voorzorg adviseren fabrikanten om DEET-producten niet onder kleding of op beschadigde huid te gebruiken, en om preparaten af te wassen nadat ze niet meer nodig zijn of tussen toepassingen door. DEET kan irriterend werken; in zeldzame gevallen kan het ernstige epidermale reacties veroorzaken. Andere symptomen die kunnen optreden zijn ademhalingsmoeilijkheden, branderige ogen, of hoofdpijn.

De auteurs van een studie uit 2002, gepubliceerd in The New England Journal of Medicine, schreven: "Ondanks de aanzienlijke aandacht die de lekenpers elk jaar besteedt aan de veiligheid van DEET, is dit afweermiddel aan meer wetenschappelijk en toxicologisch onderzoek onderworpen dan enig ander afweermiddel," en vervolgden: "DEET heeft een opmerkelijk veiligheidsprofiel na 40 jaar gebruik en bijna 8 miljard toepassingen bij mensen," en concludeerden: "Wanneer ze met gezond verstand worden toegepast, kan van afweermiddelen op basis van DEET worden verwacht dat ze een veilig en langdurig afwerend effect hebben."

Wanneer DEET wordt gebruikt in combinatie met insecticiden voor kakkerlakken kan het de toxiciteit van carbamaat, een acetylcholinesterase-remmer, versterken. Deze bevindingen uit 1996 wijzen erop dat DEET neurologische effecten heeft op insecten, naast de bekende olfactorische effecten, en dat de toxiciteit ervan wordt versterkt in combinatie met andere insecticiden.

In de Reregistration Eligibility Decision (RED) van DEET in 1998 maakte de United States Environmental Protection Agency (EPA) melding van 14 tot 46 gevallen van mogelijk met DEET geassocieerde toevallen, waaronder vier sterfgevallen. De EPA stelt: "... it does appear that some cases are likely related to DEET toxicity," which may underreport the risk as physicians may fail to check for history of DEET use or fail to report cases of seizure subsequent to DEET use.

In 1997 verklaarde het Pesticide Information Project van de Cooperative Extension Offices van de Cornell University dat "werknemers van het Everglades National Park met een uitgebreide blootstelling aan DEET meer kans hadden op slapeloosheid, stemmingsstoornissen en een verminderde cognitieve functie dan minder blootgestelde collega's".

De American Academy of Pediatrics heeft vastgesteld dat producten met 10% tot 30% DEET veilig zijn voor gebruik bij kinderen en volwassenen, maar adviseert om DEET niet te gebruiken bij kinderen jonger dan twee maanden.

Om redenen van menselijke gezondheid verbood Health Canada de verkoop van insectenwerende middelen voor menselijk gebruik die meer dan 30% DEET bevatten in een herbeoordeling in 2002 "gebaseerd op een beoordeling van de risico's voor de menselijke gezondheid waarbij dagelijkse toepassing van DEET gedurende een langere periode in overweging werd genomen". Het agentschap adviseerde dat op DEET gebaseerde producten bij kinderen tussen 2 en 12 jaar alleen mogen worden gebruikt als de concentratie DEET 10% of minder is en dat afweermiddelen niet meer dan 3 keer per dag mogen worden aangebracht, dat kinderen jonger dan 2 jaar niet meer dan 1 keer per dag een afweermiddel mogen krijgen en dat op DEET gebaseerde producten van welke concentratie dan ook niet mogen worden gebruikt bij baby's jonger dan 6 maanden. Sommige deskundigen raden af om DEET en zonnebrandcrème tegelijkertijd aan te brengen, omdat dat de penetratie van DEET zou verhogen; Xiaochen Gu, een professor aan de faculteit Farmacie van de Universiteit van Manitoba die een studie over muggen leidde, adviseert om DEET 30 of meer minuten later aan te brengen.

Een studie uit 2020, uitgevoerd door studenten binnen het College of Public Health and Health Professions van de Universiteit van Florida, analyseerde gegevens van de National Health and Nutrition Examination Survey en identificeerde 1.205 deelnemers bij wie "DEET-metabole niveaus werden geregistreerd op of boven de detectiegrenzen". Zij analyseerden biomarkers gerelateerd aan systemische inflatie, immuun-, lever- en nierfuncties, en vonden geen "bewijs dat blootstelling aan DEET enige invloed heeft op de geïdentificeerde biomarkers."

Detectie in lichaamsvloeistoffen
DEET kan worden gekwantificeerd in bloed, plasma of urine door gas- of vloeistofchromatografie-massaspectrometrie om een diagnose van vergiftiging bij gehospitaliseerde patiënten te bevestigen of om bewijsmateriaal te leveren in een medisch-juridisch overlijdensonderzoek. De concentraties van DEET in bloed of plasma liggen naar verwachting in het bereik van 0,3-3,0 mg/L gedurende de eerste 8 uur na het aanbrengen op de huid bij personen die de chemische stof op de juiste wijze gebruiken, >6 mg/L bij bedwelmde patiënten en >100 mg/L bij slachtoffers van een acute opzettelijke orale overdosis.

Effecten op materialen
DEET is een effectief oplosmiddel, en kan sommige horlogekristallen oplossen, kunststoffen, rayon, spandex, andere synthetische stoffen, en geverfde of gelakte oppervlakken, inclusief nagellak. Het kan ook fungeren als weekmaker door in sommige voorheen harde kunststoffen te blijven zitten, waardoor ze zachter en flexibeler worden. DEET is onverenigbaar met rayon, acetaat of dynel kleding.

Effecten op het milieu
Hoewel niet verwacht wordt dat DEET bioaccumuleert, is gebleken dat het een lichte toxiciteit heeft voor zoetwatervissen zoals regenboogforel en tilapia, en is ook aangetoond dat het giftig is voor sommige soorten zoetwaterzoöplankton. DEET is in lage concentraties in waterlichamen aangetroffen als gevolg van productie en gebruik, zoals in de Mississippi en zijn zijrivieren, waar in een onderzoek uit 1991 niveaus werden aangetroffen die varieerden van 5 tot 201 ng/L.

Een studie uit 1975 analyseerde de effecten van DEET op gemeenschappen van zoetwaterorganismen die inheems zijn in Chinese waterwegen en ontdekte dat in vergelijking met andere commerciële insectenwerende middelen, DEET matig giftig was voor waterorganismen. De organismen die het meeste risico liepen waren algenkolonies die vaak een "significante afname van de biomassa en verschuiving(en) in de samenstelling van de gemeenschap" ondervonden bij blootstelling aan DEET bij 500 ng/L.


Bronnen:

  • Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5.  blz.1114.
  • Thuisarts
  • Wiki Nederlandstalig
  • Wiki Engelstalig
  • Apotheek

Laatste wijziging: 23 april 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek

  Einde van de pagina