|
|
Anti-schimmel geneesmiddelen antimycoticum
Antimycotica (enkelvoud antimycoticum) zijn geneesmiddelen met een schimmelwerende (fungistatische) of schimmeldodende (fungicide) werking en worden meestal verdeeld in antimycotische antibiotica en chemotherapeutica.
Antimycotica worden ingezet bij schimmelinfecties zoals zwemmerseczeem. Antibiotica zijn niet werkzaam tegen schimmels.
De bekendere middelen zijn o.a.:
- Amfotericine B
-
Amfotericine B is een anti-schimmelmiddel dat wordt gebruikt om ernstige schimmelinfecties zoals coccidioidomycose mee te behandelen,
wanneer bijvoorbeeld een behandeling met ketoconazol of fluconazol niet afdoende werkt.
Wordt vaak alsnog gebruikt in combinatie met fluconazol.
NB. Het is niet het middel van eerste keus vanwege de mogelijke ernstige bijwerkingen.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Ciclopirox
-
Ciclopirox (soms bekend onder de afkorting CPX) is een synthetisch antischimmelmiddel voor de topische (plaatselijke) dermatologische behandeling van oppervlakkige mycosen.
Het is vooral nuttig tegen tinea versicolor. Het wordt wereldwijd onder vele merknamen verkocht.
- Clotrimazol
-
Clotrimazol wordt gebruikt voor de behandeling van huidaandoeningen veroorzaakt door een schimmel, zoals zwemmerseczeem, candidiasis of pityriasis versicolor.
Clotrimazol is zonder recept verkrijgbaar. In Nederland bij apotheek en drogist.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Efinaconazol
-
Efinaconazol, onder andere verkocht onder de merknaam Jublia, is een triazool antischimmelmedicijn. Het is goedgekeurd voor gebruik in de Verenigde Staten, Canada en Japan als een 10% topische (plaatselijke) oplossing voor de behandeling van onychomycose (schimmelinfectie van de nagel).
Het is in 2020 als generiek geneesmiddel in de Verenigde Staten goedgekeurd.
- Fluconazol
-
Fluconazol (generisch geneesmiddel) is een geneesmiddel dat gebruikt wordt bij de behandeling van oppervlakkige en systemische infecties van gisten en schimmels.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Isavuconazol
-
Isavuconazoniumsulfaat, verkocht onder de merknaam Cresemba, is een systemisch antischimmelmedicijn van de triazoolklasse dat wordt gebruikt voor de behandeling van invasieve aspergillose en mucormycose.
De meest voorkomende bijwerkingen zijn abnormale levertesten, misselijkheid, braken, ademhalingsmoeilijkheden, buikpijn, diarree, injectieplaatsreacties, hoofdpijn, laag kaliumgehalte in het bloed en huiduitslag.
- Itraconazol
-
Itraconazol wordt voorgeschreven aan patiënten met schimmelinfecties zoals blastomycose, histoplasmose, onychomycose en besmetting met Aspergillus.
Itraconazol heeft een werkingsspectrum dat breder is dan dat van fluconazol maar smaller dan dat van middelen als voriconazol en posaconazol.
Itraconazol is de behandeling bij uitstek voor Paracoccidioïdomycose.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Ketoconazol
-
Ketoconazol wordt aangewend als profylaxe en behandeling van schimmelinfecties van de huid, in het bijzonder bij patiënten met een defect immuunsysteem zoals bij HIV.
Vanwege de bijwerkingen wordt ketoconazol bij systemische toepassing (tabletten) vrijwel steeds vervangen door andere antimycotica zoals fluconazol en itraconazol.
Ketoconazol wordt ook gebruikt in antiroos-shampoo. Uit enkele onderzoeken is gebleken dat ketoconazolshampoo ook kan werken tegen alopecia androgenetica.
Ketoconazol crème is een middel van eerste keus bij behandeling van seborroïsch eczeem bij volwassenen.
Waarschuwing: kan leverschade veroorzaken.
Het middel wordt nog wel gebruikt bij de behandeling van het syndroom van Cushing maar ook daar moet goed de leverfunctie in de gaten worden gehouden.
- Miconazol
-
Miconazol of miconazolnitraat is een antimycoticum (antischimmelmiddel) dat veel wordt toegepast bij huidaandoening door dermatofyten, gisten zoals Candida albicans en schimmels zoals Malassezia furfur (veroorzaakt pityriasis versicolor).
Miconazolcrème is in Nederland zonder recept verkrijgbaar bij apotheek en drogist, in België is het zonder voorschrift te verkrijgen in de apotheek.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Nystatine
-
Nystatine is een macrocyclisch antimycoticum bestemd voor behandeling en profylaxe van spruw (Candida-infecties in mond/keelholte) bij pasgeborenen.
Behandeling van oppervlakkige infecties in mond/keelholte en maag-darmkanaal veroorzaakt door Candida albicans.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Posaconazole
-
Posaconazole (Noxafil, Posanol) is een anti-schimmel geneesmiddel.
Het is ook beschikbaar als generiek middel.
- Tavaborol
-
Tavaborole, verkocht onder de merknaam Kerydin, is een topisch (plaatselijk) antischimmelmedicijn voor de behandeling van onychomycose, een schimmelinfectie van de nagel en het nagelbed.
Tavaborole werd in juli 2014 goedgekeurd door de Amerikaanse FDA. Het medicijn remt een essentieel schimmelenzym, leucyl-tRNA synthetase, dat nodig is voor de eiwitsynthese.
De remming van de eiwitsynthese leidt tot beëindiging van de celgroei en vervolgens tot celdood, waardoor de schimmelinfectie verdwijnt.
- Terbinafine
-
Terbinafine (Lamisil), maar is ook verkrijgbaar als generiek geneesmiddel.
Het kan zowel per tablet worden ingenomen als in de vorm van zalven of crèmes op de huid worden toegepast.
Terbinafine kan worden aangewend bij de meeste door dermatofyten of gisten veroorzaakte infecties bij mens en dier, waaronder dermatomycosen en onychomycose.
Het product met de merknaam Lamisil Dermgel 1% bevat 1% terbinafine.
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
- Voriconazol
-
Voriconazol is een middel voor de behandeling van progressieve, mogelijk levensbedreigende schimmelinfecties, waaronder invasieve aspergillose veroorzaakt door Aspergillus, ernstige invasieve candidiasis (vooral indien de schimmel resistent is tegen fluconazol), en ernstige infecties veroorzaakt door Scedosporium of Fusarium.
Bronnen:
- Bouvy, Marcel & Buurma, Henk. 2012. Het juiste medicijn. 463 blz. Consumentenbond. ISBN 978-90-5951-192-7.
- Wolffers, Ivan. 2005. Medicijnen 2006-2007. Klachten, ziekten, behandeling en medicatie. 1028 blz. Uitg.Contact. ISBN 978-90-254-2604-0.
|