| Scheurbuik | meer voeding |
| scorbuut scorbutus scurvy | |
Wat is het?
Een ziekte ten gevolge van een langdurig vitamine C-tekort (ascorbinezuurdeficiëntie) zoals dat in vroeger eeuwen op zeilschepen op de grote vaart veel voorkwam.
Symptomen
Vitamine C is mede verantwoordelijk voor de productie van collageen. Dat is een eiwit dat instaat voor stevigheid van biostructuren.
Indien niet voldoende vitamine C aanwezig is zal dit eiwit zijn functie niet of slecht kunnen uitvoeren. Als eerste zullen bloedvaatjes het begeven en zo bloedingen veroorzaken.
Er is geen sprake van een specifieke buikaandoening.
- zwellingen en bloedingen van het tandvlees
- het tandvlees zwelt op en wordt paars en sponsachtig
- tanden kiezen komen na verloop van tijd los te zitten
- prikkelbaarheid
- depressie
- gewichtsverlies
- petechiën, vooral op onderbenen
- vermoeidheid, algemene zwakte
- stijve en pijnlijke ledematen
- onderhuidse bloedingen
Oorzaak
Vitamine C gebrek.
Behandeling
- zelf
- eenvoudig: vitamine C innemen, dus groente en fruit
- eventueel vitamine C supplementen
- medicijnen
- n.v.t
- arts
- bloedonderzoek naar het vitamine C gehalte
Preventie
- preventie
- eet regelmatig groente en fruit
- eet niet uitsluitend voedsel als gedroogd vlees, thee, toast en blikgroenten
- gesneden, gepureerde of uitgeperste producten niet langdurig koken
- profylaxe (medische middelen om de ziekte te voorkomen)
- geen
Complicaties:
Fatale vormen van scheurbuik komen sinds het begin van de 20e eeuw niet meer voor in Nederland en België.
De diagnose wordt een enkele maal nog weleens gesteld bij iemand met een zeer onvolwaardig dieet.
Onbehandelde scheurbuik is op lange termijn dodelijk, maar de behandeling is eenvoudig:
vitamine C innemen.
Geschiedenis:
Van scheurbuik was bekend dat zij aan het eind van de winter veel voorkwam in de Oostzeelanden en het noordelijk deel van Scandinavië.
Op de verre ontdekkings- en handelsreizen die men na de middeleeuwen maakte was het een van de voornaamste doodsoorzaken aan boord van de zeilschepen.
De bemanningen van de schepen van Vasco da Gama, rond 1500, en van Ferdinand Magellaan, begin 16e eeuw, leden aan scheurbuik.
Hoewel sinds de eerste ontdekkingsreizen duidelijk was dat het eten van citrusvruchten de ziekte binnen enkele dagen deed verdwijnen bleven de geneeskundigen
eeuwenlang zoeken naar andere remedies. De geneeskundige en hoogleraar Herman Boerhaave beschreef rond 1700 de ziekte als een probleem van de bloedcirculatie,
veroorzaakt door vochtig en koud weer en een tekort aan beweging. Door zijn groot gezag in de Europese geneeskundige wereld bleef deze opvatting nog lang opgeld doen.
De Britse marinearts James Lind (1716-1794) wist na 1747 gedaan te krijgen dat op Engelse marineschepen citroensap werd verstrekt.
In wat gezien kan worden als de eerste randomized clinical trial toonde hij in 1747 de effectiviteit aan door zes groepen van twee patiënten een ander voedingssupplement te geven,
waarbij de twee die twee sinaasappels en een citroen kregen binnen zes dagen genazen, terwijl de overigen niet herstelden.
Het leverde de Engelse matrozen de bijnaam Limeys op. Eerder werd soms al een aftreksel van lepelblad met jenever gebruikt.
De houdbaarheid van vruchten en sap was op lange reizen een probleem, maar halverwege de 18e eeuw kwam men erachter dat ook het regelmatig eten van het langdurig houdbare
zuurkool het optreden van scheurbuik kon voorkomen.
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5. blz.906
- Wiki
| Laatste wijziging: 5 januari 2022 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |