| Vroegtijdige menopauze | meer vrouwen |
| prematuur ovarieel falen (POF) | |
| primair ovarieel falen | |
| premature menopauze | |
| premature ovariële insufficiëntie (POI) | |
|
|
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
- sommige vrouwen hebben geen symptomen, behalve dat ze niet zwanger kunnen worden, en anderen hebben dezelfde symptomen als die van de natuurlijke menopauze (zoals opvliegers of nachtelijk zweten)
- bloedonderzoek kan de diagnose bevestigen, en andere tests worden gedaan om de oorzaak te achterhalen
- verschillende maatregelen, waaronder oestrogeen (dat meestal wordt ingenomen tot ongeveer de leeftijd van 51 jaar, wanneer de menopauze gemiddeld optreedt), kunnen de symptomen verlichten of verminderen
- om zwanger te worden, kunnen bij vrouwen in de menopauze eicellen van een andere vrouw in de baarmoeder worden geïmplanteerd
Hormonaal gezien lijkt de vervroegde menopauze op de natuurlijke menopauze. De eierstokken produceren heel weinig oestrogeen. De eisprong stopt in wezen. Soms gaan de eierstokken echter korte tijd functioneren en kunnen ze een eicel vrijgeven, waardoor zwangerschap mogelijk wordt. De eierstokken bevatten nog duizenden eicellen.
Oorzaak
De vroegtijdige menopauze heeft vele oorzaken:
- genetische afwijkingen: Chromosomen, waaronder de geslachtschromosomen, kunnen abnormaal zijn. Geslachtschromosoomafwijkingen omvatten het Turner-syndroom, aandoeningen die een Y-chromosoom geven (wat normaal alleen bij mannen voorkomt), en het Fragiele X-syndroom
- auto-immuunziekten: Het lichaam produceert abnormale antilichamen die de lichaamsweefsels aanvallen, waaronder de eierstokken. Voorbeelden zijn thyreoïditis, vitiligo en myasthenia gravis
- stofwisselingsstoornissen: De ziekte van Addison en diabetes zijn voorbeelden
- virale infecties: de bof is een voorbeeld
- chemotherapie bij kanker
- bestralingstherapie
- chirurgische verwijdering van de eierstokken: operatie waarbij beide eierstokken worden verwijderd (bilaterale oophorectomie) maakt een einde aan de menstruatie en veroorzaakt de menopauze
- operatieve verwijdering van de baarmoeder: Operatie waarbij de baarmoeder wordt verwijderd (hysterectomie) beëindigt de menstruatie, maar veroorzaakt niet de meeste andere symptomen van de menopauze zolang de eierstokken functioneren
- gifstoffen: tabak is een voorbeeld
Symptomen
Sommige vrouwen hebben geen symptomen, behalve dat ze niet zwanger kunnen worden. Andere vrouwen krijgen dezelfde symptomen als bij een normale menopauze (die optreedt rond de leeftijd van 51 jaar), zoals opvliegers, nachtelijk zweten of stemmingswisselingen. De menstruatie kan lichter of onregelmatig worden, of stoppen.
Het gebrek aan oestrogeen kan leiden tot een verminderde botdichtheid (osteoporose) en het dunner en droger worden van de vagina (vaginale atrofie). Als vrouwen met een vervroegde menopauze geen oestrogeentherapie nemen tot ze de gemiddelde leeftijd voor de menopauze hebben bereikt (ongeveer 51 jaar), is het risico op stemmingsstoornissen, de ziekte van Parkinson, dementie en coronaire hartziekte verhoogd.
Als de oorzaak een aandoening is die een Y-chromosoom veroorzaakt, is het risico op kanker van de eierstokken verhoogd.
Vrouwen kunnen symptomen van de aandoening hebben die een vervroegde menopauze veroorzaken. Bijvoorbeeld, als het syndroom van Turner de oorzaak is, kunnen ze kort zijn en een webbed nek en leerstoornissen hebben.
Diagnose
- een zwangerschapstest
- meting van de hormoonspiegels
- aanvullend onderzoek om de oorzaak vast te stellen
- soms genetisch onderzoek en chromosomenanalyse
Artsen vermoeden een vroegtijdige menopauze wanneer vrouwen jonger dan 40 jaar menopauzesymptomen hebben of niet zwanger kunnen worden.
Er wordt een zwangerschapstest gedaan en het gehalte aan oestrogeen en follikelstimulerend hormoon (dat de eierstokken stimuleert om oestrogeen en progesteron te produceren) wordt gedurende enkele weken wekelijks gemeten om de diagnose van voortijdige menopauze te bevestigen.
Er kunnen aanvullende tests worden gedaan om artsen te helpen de oorzaak van de voortijdige menopauze vast te stellen en zo de gezondheidsrisico's van een vrouw te beoordelen en een behandeling voor de voortijdige menopauze aan te bevelen. Een bloedonderzoek naar antimülleriaans hormoon (dat in de eierstokken wordt geproduceerd) kan worden gedaan om te beoordelen hoe goed de eierstokken functioneren en om de kans in te schatten dat een vrouw zwanger zal kunnen worden.
Bij vrouwen jonger dan 35 jaar kan een chromosomenanalyse worden gedaan. Als een chromosoomafwijking wordt ontdekt, kunnen aanvullende procedures en behandeling nodig zijn.
De botdichtheid kan worden gemeten om op osteoporose te controleren.
Behandeling
- orale anticonceptiemiddelen of hormoontherapie
- indien zwangerschap gewenst is, in-vitrofertilisatie
Als vrouwen met een vervroegde menopauze niet zwanger willen worden, krijgen ze een van de volgende middelen:
- geboortebeperkingspillen die oestrogeen en een progestageen bevatten (combinatie orale anticonceptiemiddelen) die 21 tot 24 dagen worden ingenomen, met een inactieve (placebo) tablet die gewoonlijk de andere 4 tot 7 dagen per maand wordt ingenomen
- hormoontherapie met een hogere dosis oestrogeen, die elke dag wordt ingenomen, en een progestageen of progesteron, die elke maand 12 tot 14 dagen wordt ingenomen (cyclische hormoontherapie)
Deze behandelingen worden meestal gevolgd tot ongeveer de leeftijd van 51 jaar (de gemiddelde leeftijd voor de menopauze). Daarna beslissen artsen op basis van de individuele omstandigheden van de vrouw of de behandelingen moeten worden voortgezet.
Oestrogeen helpt de symptomen te verlichten en helpt andere effecten van de menopauze (zoals vaginale droogheid en stemmingswisselingen) te voorkomen. De hogere dosis oestrogeen in hormoontherapie helpt de botdichtheid op peil te houden. Omdat het nemen van oestrogeen alleen het risico op kanker van het baarmoederslijmvlies (endometriumkanker) verhoogt, nemen de meeste vrouwen ook een progestageen of progesteron met het oestrogeen om te helpen beschermen tegen deze kanker. Vrouwen die geen baarmoeder meer hebben, kunnen alleen oestrogeen nemen.
Als vrouwen in de vervroegde menopauze zwanger willen worden, raden artsen in-vitrofertilisatie (reageerbuisbevruchting) aan. Eicellen van een andere vrouw (donoreicellen) worden in de baarmoeder geïmplanteerd nadat ze in het laboratorium zijn bevrucht. Oestrogeen en een progestageen of progesteron worden ook toegediend om de baarmoeder in staat te stellen de zwangerschap te ondersteunen. Met deze techniek hebben vrouwen tot 50% kans om zwanger te worden. Anders is de kans om zwanger te worden minder dan 10%. De leeftijd van de vrouw die de eicellen doneert is belangrijker dan de leeftijd van de vrouw die ze krijgt. Ook zonder in-vitrofertilisatie worden sommige vrouwen met primaire eierstokinsufficiëntie zwanger.
Bij vrouwen met een Y-chromosoom moeten de eierstokken verwijderd worden om het risico op eierstokkanker te verkleinen. De eierstokken kunnen worden verwijderd via laparoscopie (een dunne kijkbuis die via een kleine insnijding net boven of onder de navel wordt ingebracht) of laparotomie, waarbij een grotere insnijding in de buik wordt gemaakt. Hormoontherapie wordt meestal ook aanbevolen voor deze vrouwen tot ze de gemiddelde leeftijd van de menopauze bereiken of langer om de effecten van het gebrek aan oestrogeen te voorkomen.
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5. blz.1362-1367
- Wiki Nederlandstalig
- Wiki Engelstalig
| Laatste wijziging: 22 augustus 2022 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |