Dysuria meer nieren, urinewegen  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Branderig gevoel of pijn bij het plassen kan worden gevoeld bij de opening van de plasbuis of, minder vaak, boven de blaas (in het bekken, het onderste deel van de buik net boven het schaambeen). Branderig gevoel of pijn bij het plassen is een veel voorkomend symptoom bij vrouwen, maar het kan ook voorkomen bij mannen en op elke leeftijd.

Oorzaak   
Branden of pijn bij het plassen wordt meestal veroorzaakt door een ontsteking van de plasbuis of de blaas. Bij vrouwen kan een ontsteking in de vagina of in het gebied rond de vaginale opening (vulvovaginitis genoemd) pijnlijk zijn bij blootstelling aan urine. Een ontsteking die leidt tot een branderig gevoel of pijn wordt meestal veroorzaakt door een infectie, maar soms ook door een niet-infectieuze aandoening. Soms werken zure voedingsmiddelen (bijvoorbeeld citrusvruchten) en bepaalde dranken (bijvoorbeeld alcohol en cafeïne) irriterend en veroorzaken een branderig gevoel of pijn bij het plassen.

Veel voorkomende oorzaken:
De meest voorkomende oorzaken van een branderig gevoel of pijn bij het plassen zijn in het algemeen:

  • blaas
  • infectie van de plasbuis (urethritis) door een seksueel overdraagbare aandoening (soa)

Evaluatie   
Niet iedereen die pijn of een brandend gevoel heeft bij het plassen hoeft meteen naar de dokter. De volgende informatie kan mensen helpen beslissen hoe snel een beoordeling door een arts nodig is en hen helpen te weten wat ze tijdens de beoordeling kunnen verwachten.

Waarschuwingssignalen   
Bij mensen die pijn of een branderig gevoel bij het plassen hebben, zijn bepaalde symptomen en kenmerken reden tot bezorgdheid. Deze omvatten:

  • koorts
  • pijn in de rug of opzij (flankpijn)
  • misselijkheid en braken
  • een recente geschiedenis van het inbrengen van een blaaskatheter of ander instrument
  • aandoeningen van het immuunsysteem
  • herhaalde episodes (inclusief frequente kinderinfecties)
  • een bekende afwijking aan de urinewegen

Wanneer naar de huisarts   
Mensen met aandoeningen van het immuunsysteem en zwangere vrouwen met waarschuwingssignalen moeten die dag (of 's ochtends als de symptomen zich 's nachts ontwikkelen) naar een arts gaan, omdat de complicaties van een urineweginfectie bij deze mensen ernstig kunnen zijn. Andere mensen met waarschuwingssignalen moeten binnen een dag of twee naar de dokter gaan, evenals mensen met bijzonder hinderlijke symptomen. Voor mensen zonder waarschuwingssignalen met milde symptomen is een vertraging van 2 of 3 dagen niet schadelijk.

Vrouwen met frequente blaasontstekingen kunnen kenmerkende symptomen herkennen die wijzen op een nieuwe episode.

Wat doet de arts   
Artsen stellen eerst vragen over de symptomen en de medische voorgeschiedenis van de persoon en doen vervolgens een lichamelijk onderzoek. De bevindingen bij de anamnese en het lichamelijk onderzoek wijzen vaak op een oorzaak van het branderig gevoel of de pijn bij het plassen en op de onderzoeken die eventueel moeten worden uitgevoerd.
Artsen kunnen vragen of soortgelijke symptomen zich in het verleden hebben voorgedaan. Artsen vragen naar symptomen die met de pijn gepaard kunnen gaan en die aanwijzingen geven over de oorzaak. Artsen kunnen bijvoorbeeld vragen of:

  • de urine bloederig, troebel of stinkend is
  • er afscheiding wordt opgemerkt
  • er recentelijk onbeschermde geslachtsgemeenschap is geweest
  • mogelijke irriterende middelen zijn aangebracht op de genitaliën
  • er is onlangs een blaaskatheter ingebracht of een andere procedure aan de urinewegen uitgevoerd

Vrouwen wordt gevraagd of ze zwanger zouden kunnen zijn. Bij vrouwen omvat het lichamelijk onderzoek meestal een bekkenonderzoek en het nemen van monsters van baarmoederhals- en vaginavocht om op soa's te controleren. Bij mannen wordt de penis onderzocht op de aanwezigheid van afscheiding en doen artsen een digitaal rectaal onderzoek om de prostaat te onderzoeken. Artsen kunnen soms aanwijzingen over de oorzaak krijgen aan de hand van waar de symptomen het hevigst zijn. Als de symptomen bijvoorbeeld het ernstigst zijn net boven het schaambeen, kan een blaasontsteking de oorzaak zijn. Als de symptomen het hevigst zijn bij de opening van de plasbuis, kan urethritis de oorzaak zijn. Bij mannen met penisuitvloeiing is urethritis vaak de oorzaak. Als het branden vooral de vagina treft en de vrouw afscheiding heeft, kan vaginitis de oorzaak zijn. Baarmoederhalsuitvloeiing duidt op cervicitis. Artsen kunnen ook de dieetgeschiedenis van de persoon bekijken om na te gaan of eten of drinken de symptomen kan veroorzaken.

Testen   
Artsen zijn het niet altijd eens over de noodzaak van tests bij bepaalde volwassen vrouwen met symptomen die wijzen op een blaasontsteking. Sommige artsen doen urineonderzoek, terwijl anderen behandelen zonder onderzoek. Alle artsen doen tests als de diagnose onduidelijk is. De eerste test is meestal een urineonderzoek. In veel gevallen doen artsen ook een urinekweek om vast te stellen welke organismen de infectie veroorzaken en welke antibiotica effectief zijn.

Bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd die niet zwanger zijn, wordt een zwangerschapstest gedaan. Testen op soa's wordt vaak gedaan, bijvoorbeeld bij mannen met afscheiding uit de penis en bij veel vrouwen met vaginale afscheiding.

Cystoscopie en beeldvorming van de urinewegen kan nodig zijn om te controleren op anatomische afwijkingen of andere problemen, vooral als antibiotica niet werken. Mensen die man, ouder of zwanger zijn, kunnen meer aandacht en een grondiger onderzoek nodig hebben.

Behandeling   
De oorzaak wordt behandeld. Vaak is de oorzaak een infectie, en antibiotica geven binnen een dag of twee verlichting. Bij ernstige pijn kunnen artsen gedurende een dag of twee fenazopyridine geven om het ongemak te verlichten totdat de antibiotica beginnen te werken. Fenazopyridine geeft de urine een rood-oranje kleur en kan vlekken geven op onderkleding.

Belangrijke punten
  • hoewel blaasontstekingen een veel voorkomende oorzaak zijn, kunnen vele andere aandoeningen pijnlijk plassen veroorzaken.
  • branden of pijn bij het plassen kunnen een teken zijn van een soa.
  • artsen kunnen besluiten vrouwen te behandelen met een antibioticum en kijken of de symptomen verdwijnen in plaats van een test te doen.


Bronnen:

Laatste wijziging: 13 maart 2023 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek

  Einde van de pagina