Apraxie meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Apraxie is het verlies van het vermogen om taken uit te voeren die het onthouden van patronen of reeksen bewegingen vereisen.

  • mensen met apraxie kunnen zich de opeenvolging van bewegingen niet herinneren of uitvoeren die nodig zijn om eenvoudige vaardige of complexe taken uit te voeren, ook al zijn ze lichamelijk in staat om de taken uit te voeren
  • artsen vragen de persoon om gewone aangeleerde taken uit te voeren of na te doen, en er kunnen tests van de hersenfunctie en beeldvormende tests worden gedaan
  • fysio- en ergotherapeuten kunnen helpen door de omgeving veiliger te maken en door hulpmiddelen aan te bieden waarmee mensen met apraxie beter kunnen functioneren

Apraxie komt relatief weinig voor.

Oorzaak   
Apraxie wordt gewoonlijk veroorzaakt door schade aan de pariëtale kwabben of aan zenuwbanen die deze kwabben verbinden met andere delen van de hersenen, zoals de frontale en/of temporale kwabben. In deze gebieden worden herinneringen aan aangeleerde bewegingspatronen opgeslagen. Minder vaak is apraxie het gevolg van schade aan andere delen van de hersenen.

De schade kan het gevolg zijn van een beroerte, een hersentumor, een hoofdwond of dementie.

Symptomen   
Mensen met apraxie kunnen zich de opeenvolging van bewegingen die nodig zijn om eenvoudige vaardige of complexe taken uit te voeren, niet herinneren of uitvoeren, ook al hebben ze de fysieke mogelijkheid om de taak uit te voeren en kunnen ze de afzonderlijke bewegingen van de taak uitvoeren. Bijvoorbeeld, het dichtknopen van een knoop, wat uit een reeks stappen bestaat, kan onmogelijk zijn, ook al zijn de handen fysiek in staat om de taak uit te voeren. Meestal beseffen mensen niet dat ze een probleem hebben.

Sommige vormen van apraxie hebben alleen betrekking op bepaalde taken. Mensen kunnen bijvoorbeeld het vermogen verliezen om een tekening te maken, een briefje te schrijven, een jas dicht te knopen, een veter te strikken, een telefoonhoorn op te pakken of een muziekinstrument te bespelen. Het is mogelijk dat zij geen handgebaren (zoals gedag zwaaien) kunnen maken of imiteren of niet kunnen laten zien hoe een werktuig (zoals een tandenborstel) wordt gebruikt. Het is mogelijk dat zij een eenvoudige geometrische vorm niet kunnen kopiëren, hoewel zij die wel kunnen zien en herkennen, een pen kunnen vasthouden en gebruiken, en de taak begrijpen.

Mensen met verbale apraxie (spraakapraxie) kunnen de basistonen van de spraak niet voortbrengen omdat ze de spierbewegingen die nodig zijn om te spreken niet kunnen initiëren, coördineren of in een bepaalde volgorde kunnen uitvoeren.

Diagnose   

  • evaluatie door een arts
  • gestandaardiseerde tests van de hersenfunctie
  • beeldvormend onderzoek, zoals computertomografie of magnetische resonantie beeldvorming

Om apraxie vast te stellen, vragen artsen de persoon om veelvoorkomende aangeleerde taken uit te voeren of na te doen, zoals het gebruik van een tandenborstel, schaar of schroevendraaier. Artsen doen ook een lichamelijk onderzoek om te bepalen of de symptomen worden veroorzaakt door spierzwakte of een spier- of gewrichtsprobleem.

Familieleden of verzorgers wordt gevraagd hoe goed de persoon dagelijkse activiteiten uitvoert, zoals eten met keukengerei, maaltijden bereiden en schrijven.

Er kunnen bepaalde gestandaardiseerde tests van de hersenfunctie (neuropsychologische tests) worden gedaan. Neuropsychologische testen geven informatie over hoe verschillende gebieden van de hersenen functioneren. Artsen stellen mensen vragen om de intelligentie te beoordelen, het vermogen om problemen op te lossen en acties te plannen en te initiëren (executieve functie genoemd), aandacht, geheugen, taal, motivatie, stemming en emotie, kwaliteit van leven en persoonlijkheid. Artsen doen ook eenvoudige tests en vragen mensen om specifieke bewegingen uit te voeren om te evalueren hoe goed hun hersenen het verzoek verwerken (zoals hen vragen om gedag te zwaaien of te laten zien hoe een hamer wordt gebruikt).

Beeldvormende tests, zoals computertomografie (CT) of magnetische resonantie beeldvorming (MRI), en andere tests worden gedaan om de oorzaak van de hersenbeschadiging vast te stellen.

Prognose   
Afhankelijk van de oorzaak, blijven sommige mensen met apraxie hun functie verliezen en worden afhankelijk, waarbij ze hulp nodig hebben bij dagelijkse activiteiten en enig toezicht. Als apraxie het gevolg is van een beroerte, is het echter mogelijk dat mensen hun functies niet blijven verliezen en zelfs enigszins verbeteren, vooral als ze intensieve revalidatie krijgen die ergotherapie omvat.

Behandeling   

  • behandeling van de oorzaak
  • lichamelijke en bezigheidstherapie

De aandoening die apraxie veroorzaakt, wordt indien mogelijk behandeld. Er is geen specifieke behandeling voor apraxie.

Lichamelijke en ergotherapie kunnen sommige mensen met apraxie helpen om hun verliezen te leren compenseren. Maar deze therapieën worden vooral gebruikt om de omgeving veiliger te maken en om hulpmiddelen aan te bieden die mensen helpen beter te functioneren.

Spraaktherapeuten kunnen mensen met verbale apraxie helpen door hen te vragen steeds opnieuw te oefenen met het maken van klankpatronen. Als de verbale apraxie ernstig is, kan mensen worden geleerd een letter- of prentenbord te gebruiken of een elektronisch communicatie-apparaat met een toetsenbord en berichtweergave.

Bronnen:

Laatste wijziging: 21 februari 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina