Overzicht van de bijschildklierfunctie meer hormonaal-metabolisch  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?

De schildklier is een kleine klier met een diameter van ongeveer 5 centimeter die net onder de huid onder de adamsappel in de hals ligt. De schildklier scheidt schildklierhormonen af, die de snelheid regelen waarmee de chemische functies van het lichaam (ook wel metabolisme genoemd) verlopen. De bijschildklieren worden zo genoemd omdat ze in de buurt van de schildklier liggen. Er zijn meestal vier bijschildklieren ter grootte van een erwt, één achter elke hoek van de schildklier, maar de exacte locatie en zelfs het totale aantal klieren varieert nogal.

De bijschildklieren scheiden bijschildklierhormoon (PTH) af, dat het calciumgehalte in het bloed en de weefsels reguleert door zijn werking op de botten, de nieren en de darmen. PTH verhoogt het calciumgehalte in het bloed wanneer het calciumgehalte te laag is (een aandoening die hypocalciëmie wordt genoemd). De calciumspiegel kan dalen als gevolg van een van de volgende aandoeningen:

  • een aandoening aan de bijschildklier die een lage bijschildklierhormoonspiegel veroorzaakt (hypoparathyreoïdie)
  • te weinig calcium in de voeding
  • een nieraandoening
  • bepaalde medicijnen

Zie ook Overzicht van de schildklier; Hypercalciëmie; en Hypocalciëmie.

Als dit niet wordt verholpen, kan hypocalciëmie leiden tot spierkrampen, verwardheid, depressie, vergeetachtigheid en tintelingen in de lippen, vingers en voeten. Stijve, pijnlijke spieren kunnen ook het gevolg zijn. Sterk verlaagde calciumwaarden in het bloed kunnen spierkrampen, toevallen en abnormale hartritmes veroorzaken.

Bijschildkliercellen merken wanneer het calciumgehalte in het bloed laag is en geven dan PTH af in de bloedbaan. Binnen enkele minuten verhoogt PTH het calciumgehalte in het bloed door het volgende te doen:

  • het calcium en fosfaat dat in botten is opgeslagen snel vrijgeven (botresorptie)
  • de nieren helpen calcium te bewaren
  • het vermogen van de darmen verhogen om calcium uit de voeding op te nemen

PTH bevordert de heropname van calcium uit het bloed dat in de nieren wordt gefilterd (zie ook Nieren). PTH vermindert ook de hoeveelheid fosfaat die de nieren weer opnemen, waardoor de hoeveelheid fosfaat die verloren gaat in de urine toeneemt.

PTH stimuleert ook de omzetting van vitamine D naar zijn meest actieve vorm, calcitriol. Deze omzetting helpt ook om het calciumgehalte in het bloed te verhogen, omdat calcitriol de opname van calcium uit de voeding door de darmen verhoogt. Zowel PTH als vitamine D helpen bij het reguleren van botgroei en botopbouw (zie ook Vitamine D-tekort).

Langdurige toename van PTH leidt echter tot te veel botresorptie. Tijdens het proces van botresorptie breken gespecialiseerde botcellen die betrokken zijn bij de groei en genezing van botten (osteoclasten) het weefsel in de botten af en geven de mineralen af aan het bloed. Dit resulteert in een toename van de hoeveelheid calcium die van het botweefsel naar het bloed wordt overgedragen en kan uiteindelijk leiden tot osteoporose en andere ziekten die gepaard gaan met botverlies.

Artsen controleren meestal het PTH-gehalte van een persoon door een specifiek type bloedonderzoek uit te voeren dat een radioimmunoassay wordt genoemd.

Bronnen:

Laatste wijziging: 27 december 2023 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina